Inhoud

• Wat is clusterhoofdpijn?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Clusterhoofdpijn

Wat is clusterhoofdpijn?

Clusterhoofdpijn is een heel heftige pijn aan 1 kant van uw hoofd. De pijn zit aan de zijkant van uw hoofd, rond uw oog.

De hoofdpijn komt in aanvallen. De aanvallen blijven tijdens een periode van weken tot maanden terugkomen.
Daarna blijven de aanvallen langere tijd weg. Tot er weer een periode met hoofdpijn-aanvallen begint.
Een periode met aanvallen heet een cluster.

Clusterhoofdpijn komt weinig voor. Het komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Vooral tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Tijdens een periode van hoofdpijn-aanvallen kan dit soms helpen om een nieuwe aanval te voorkomen:

• geen alcohol drinken
• geen nitraten gebruiken. Dit zijn medicijnen voor uw hart. Bespreek dit met uw huisarts of cardioloog.
• niet met een vliegtuig reizen
• niet de bergen in gaan

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel direct uw huisarts:

• als u voor het eerst heel heftige hoofdpijn heeft die u niet eerder heeft gehad

Bel uw huisarts of neuroloog voor een afspraak in deze situaties:

• als uw medicijnen te weinig helpen bij aanvallen van clusterhoofdpijn
• als u andere medicijnen wilt proberen om minder aanvallen te hebben

Krijgt u andere hoofdpijnklachten? Soms is het belangrijk om dan ook de huisarts te bellen.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Behandeling van een aanval van clusterhoofdpijn
Onderstaande middelen worden voorgeschreven om bij een aanval van clusterhoofdpijn de pijn te bestrijden.

• Zuurstof wordt bij aanvallen van clusterhoofdpijn geïnhaleerd via een mondmasker. Hoe zuurstof precies werkt bij clusterhoofdpijn is niet bekend. Bij clusterhoofdpijn zijn de bloedvaten in de hersenen mogelijk verwijd. Vernauwing van deze bloedvaten door de zuurstof speelt daarom wellicht een rol. Zuurstof werkt goed bij een aanval van clusterhoofdpijn, maar behandeling met zuurstof is niet erg praktisch, omdat de zuurstoftanks groot en onhandig zijn.
• Sumatriptan vernauwt de bloedvaten in de hersenen. Bovendien remt het de afgifte van stoffen die ontstekingen kunnen veroorzaken en zorgt het ervoor dat een `pijnbericht` via de zenuwen niet of minder sterk in de hersenen aankomt. Voor de behandeling van clusterhoofdpijn worden injecties met sumatriptan voorgeschreven. De tableten met sumatriptan werken namelijk te langzaam.
• Ergotamine wordt een heel enkele keer, als andere medicijnen onvoldoende effect hebben, gebruikt om clusterhoofdpijn te behandelen. De werkzaamheid is echter gering. Coffeïne wordt toegevoegd aan ergotamine, omdat het de opname van ergotamine in het lichaam verbetert.

Voorkomen van aanvallen
Onderstaande middelen worden voorgeschreven om clusterhoofdpijn te voorkomen.

• Verapamil. Hoe verapamil precies werkt bij clusterhoofdpijn is niet bekend. Wel weten we dat verapamil de doorbloeding achter het oog verbeterd. Zo ontstaat er minder snel een zuurstoftekort dat een aanval van clusterhoofdpijn kan veroorzaken. De werkzaamheid van verapamil neemt na langdurig gebruik geleidelijk af. Na een stopperiode van enkele maanden keert de werking weer terug.
• Lithium. Hoe lithium precies werkt bij clusterhoofdpijn is niet bekend. Het werkt niet bij iedereen en er kleven ook een aantal nadelen aan het gebruik, zoals bijwerkingen en wisselwerkingen met andere geneesmiddelen. Het wordt alleen gebruikt bij clusterhoofdpijn als verapamil onvoldoende helpt of niet gebruikt kan worden. Het is dan vooral geschikt voor langdurig gebruik door mensen die langere tijd, verschillende maanden of jaren, last hebben van clusterhoofdpijn.
• Pizotifeen remt de effecten van bepaalde lichaamseigen stoffen. Pizotifeen wordt soms gebruikt om de aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen, als andere middelen onvoldoende effect hebben of niet gebruikt kunnen worden. Het effect van pizotifeen is meestal gering.
• Ergotamine wordt een heel enkele keer, als andere medicijnen onvoldoende effect hebben, gebruikt om de aanvallen te voorkomen. Het effect daarvan is meestal maar gering.
• Prednison wordt soms gedurende enkele weken gebruikt om de stopperiode die bij langdurig gebruik van verapamil moet worden ingelast, te overbruggen.